اجرای اسکلت فلزی یکی از مهمترین مراحل در ساختمانسازی است که نیازمند دقت و مهارت فراوانی میباشد. این فرآیند شامل چندین مرحله حیاتی است که هر یک برای اطمینان از کیفیت و دوام نهایی سازه اهمیت دارد. در ادامه، به بررسی دقیق مراحل اجرای اسکلت فلزی میپردازیم:
1.برنامهریزی و طراحی سازه
قبل از هر چیز، باید طرح کلی ساختمان و نقشههای معماری تهیه شود. این مرحله شامل طراحی اولیه و مشخص کردن ابعاد و جزئیات سازه فلزی است. مهندسان سازه با استفاده از نرمافزارهای پیشرفته، تحلیلهای مختلفی را بر روی نقشهها انجام میدهند تا بهترین طرح ممکن را برای اسکلت فلزی به دست آورند. در این مرحله، بارهای مختلف وارد بر سازه (مانند بارهای زنده و مرده، باد، زلزله و...) محاسبه میشود تا ابعاد و نوع پروفیلهای فلزی به دقت تعیین گردد.
2.تهیه مصالح و برشکاری
پس از تکمیل طراحی و نقشههای اجرایی، نوبت به تهیه مصالح میرسد. مصالح فلزی شامل تیرآهن، نبشی، ناودانی، ورقهای فلزی و پیچ و مهرههای خاص است. پس از تهیه، قطعات فلزی به کارگاههای برشکاری منتقل میشوند. در اینجا، برش و آمادهسازی پروفیلهای فلزی طبق نقشههای اجرایی انجام میگیرد. دقت در این مرحله بسیار حائز اهمیت است زیرا هر گونه خطا میتواند منجر به مشکلات بعدی در نصب شود.
3.مونتاژ قطعات و جوشکاری
در این مرحله، قطعات فلزی برش خورده به یکدیگر متصل شده و اعضای اصلی سازه را تشکیل میدهند. جوشکاری به عنوان یک فرآیند حساس و دقیق، نقش بسیار مهمی در ایجاد اتصالات مستحکم دارد. کیفیت جوش و استفاده از روشهای صحیح جوشکاری، تضمینکننده استحکام و ایمنی سازه خواهد بود. جوشکاری معمولاً در محیط کارگاهی انجام میشود و نیازمند نظارت دقیق و استفاده از ابزارهای مناسب است.
4.حمل و نقل به محل پروژه
پس از اتمام مراحل مونتاژ و جوشکاری، قطعات سازه فلزی برای نصب نهایی به محل پروژه منتقل میشوند. حمل و نقل این قطعات باید با دقت و رعایت اصول ایمنی انجام شود تا از هرگونه آسیب به آنها جلوگیری گردد. استفاده از وسایل نقلیه مناسب و روشهای بارگیری و تخلیه صحیح، در این مرحله بسیار اهمیت دارد.
5.نصب اسکلت فلزی در محل پروژه
نصب اسکلت فلزی در محل پروژه نیازمند تجهیزات خاصی مانند جرثقیل و ابزارهای نصب است. ابتدا ستونهای فلزی بر روی پایههای بتنی که از قبل آماده شدهاند، نصب میشوند. سپس تیرها و سایر اعضای افقی به ستونها متصل میگردند. این کار باید با دقت و تحت نظارت مهندسین ناظر انجام شود تا سازه نهایی به طور صحیح و ایمن برپا شود.
6.تراز و تثبیت سازه
پس از نصب اولیه، سازه باید تراز و تثبیت شود. این مرحله شامل تنظیم دقیق قطعات نصب شده و اطمینان از همترازی کامل آنها است. استفاده از ابزارهای تراز و اندازهگیری دقیق در این مرحله ضروری است. پس از اطمینان از تراز بودن سازه، اتصالات نهایی محکم میشوند تا سازه به طور کامل تثبیت گردد.
7.بازرسی و کنترل کیفیت
قبل از اتمام کار، تمامی اتصالات و جوشها باید به دقت بازرسی شوند. این بازرسیها توسط مهندسین ناظر و با استفاده از استانداردهای مربوطه انجام میشود. هر گونه نقص یا اشکال در جوشکاری یا نصب باید به سرعت شناسایی و رفع گردد. کنترل کیفیت نهایی تضمین میکند که سازه فلزی از هر نظر ایمن و پایدار است.
8.پوششهای حفاظتی و رنگآمیزی
آخرین مرحله در اجرای اسکلت فلزی، اعمال پوششهای حفاظتی و رنگآمیزی است. این کار با هدف حفاظت از فلز در برابر عوامل محیطی مانند رطوبت و خوردگی انجام میشود. استفاده از رنگهای ضد زنگ و پوششهای مقاوم به عوامل جوی، باعث افزایش عمر مفید سازه فلزی خواهد شد
ایران یکی از کشورهای زلزلهخیز جهان است که به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، همواره در معرض خطر زمینلرزههای شدید قرار دارد. این کشور در کمربند زلزلهخیز آلپاید-هیمالیا قرار گرفته است که یکی از فعالترین مناطق زلزلهخیز در جهان به شمار میرود. به دلیل حرکت صفحات تکتونیکی در این منطقه، زمینلرزهها به پدیدهای نسبتاً رایج تبدیل شدهاند که میتوانند خسارات جدی به بار آورند.
شمال غرب ایران:مناطق شمال غربی ایران، به ویژه استانهای آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی، به دلیل فعالیت گسلهای فعال از جمله گسل تبریز، به شدت زلزلهخیز هستند. این منطقه به دلیل نزدیکی به مرز ترکیه و قفقاز، تحت تأثیر مستقیم برخورد صفحات تکتونیکی اوراسیا و عربستان قرار دارد.
شمال ایران:نوار ساحلی دریای خزر و رشتهکوههای البرز نیز از دیگر مناطق زلزلهخیز ایران محسوب میشوند. گسلهای مهمی مانند گسل شمال تهران و گسل مازندران در این منطقه واقع شدهاند که پتانسیل وقوع زلزلههای شدید را دارند. از جمله زلزلههای تاریخی این منطقه میتوان به زلزلهی رودبار در سال ۱۳۶۹ اشاره کرد که خسارات جانی و مالی فراوانی به همراه داشت.
جنوب شرق ایران:منطقهی جنوب شرق ایران، به خصوص استانهای کرمان و سیستان و بلوچستان، نیز زلزلهخیز هستند. این مناطق در نزدیکی محل تلاقی صفحات تکتونیکی عربستان و اوراسیا قرار دارند. گسلهای جیرفت و زاهدان از جمله گسلهای فعال این منطقه هستند که وقوع زلزلههای بزرگ را محتمل میکنند.
غرب ایران:در مناطق غربی ایران، به ویژه استانهای کرمانشاه و ایلام، گسلهای فعال متعددی وجود دارد. گسلهای زاگرس به عنوان یکی از فعالترین سیستمهای گسلی ایران شناخته میشوند که موجب وقوع زلزلههای بزرگ در این منطقه شدهاند. زلزلهی سرپل ذهاب در سال ۱۳۹۶ یکی از زلزلههای مهم این منطقه بود که خسارات جدی به همراه داشت.
مرکز ایران:هرچند مناطق مرکزی ایران نسبت به مناطق دیگر کمتر زلزلهخیز هستند، اما گسلهای فعالی مانند گسل کاشان و گسل اردکان وجود دارند که وقوع زلزلههای محلی را امکانپذیر میکنند. این مناطق به دلیل قرار گرفتن در نزدیکی کویرهای مرکزی ایران، معمولاً کمتر تحت تأثیر زلزلههای شدید قرار میگیرند، اما نباید احتمال وقوع زلزله در این مناطق را نادیده گرفت.
به طور کلی، ایران به دلیل وجود گسلهای فعال متعدد در معرض زلزلههای شدید قرار دارد. این امر ضرورت توجه به اصول مهندسی زلزله و مقاومسازی سازهها را دوچندان میکند. آگاهی از نقاط زلزلهخیز و انجام اقدامات پیشگیرانه میتواند به کاهش خسارات جانی و مالی ناشی از این پدیدهی طبیعی کمک شایانی نماید