ایران یکی از کشورهای زلزلهخیز جهان است که به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، همواره در معرض خطر زمینلرزههای شدید قرار دارد. این کشور در کمربند زلزلهخیز آلپاید-هیمالیا قرار گرفته است که یکی از فعالترین مناطق زلزلهخیز در جهان به شمار میرود. به دلیل حرکت صفحات تکتونیکی در این منطقه، زمینلرزهها به پدیدهای نسبتاً رایج تبدیل شدهاند که میتوانند خسارات جدی به بار آورند.
شمال غرب ایران:مناطق شمال غربی ایران، به ویژه استانهای آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی، به دلیل فعالیت گسلهای فعال از جمله گسل تبریز، به شدت زلزلهخیز هستند. این منطقه به دلیل نزدیکی به مرز ترکیه و قفقاز، تحت تأثیر مستقیم برخورد صفحات تکتونیکی اوراسیا و عربستان قرار دارد.
شمال ایران:نوار ساحلی دریای خزر و رشتهکوههای البرز نیز از دیگر مناطق زلزلهخیز ایران محسوب میشوند. گسلهای مهمی مانند گسل شمال تهران و گسل مازندران در این منطقه واقع شدهاند که پتانسیل وقوع زلزلههای شدید را دارند. از جمله زلزلههای تاریخی این منطقه میتوان به زلزلهی رودبار در سال ۱۳۶۹ اشاره کرد که خسارات جانی و مالی فراوانی به همراه داشت.
جنوب شرق ایران:منطقهی جنوب شرق ایران، به خصوص استانهای کرمان و سیستان و بلوچستان، نیز زلزلهخیز هستند. این مناطق در نزدیکی محل تلاقی صفحات تکتونیکی عربستان و اوراسیا قرار دارند. گسلهای جیرفت و زاهدان از جمله گسلهای فعال این منطقه هستند که وقوع زلزلههای بزرگ را محتمل میکنند.
غرب ایران:در مناطق غربی ایران، به ویژه استانهای کرمانشاه و ایلام، گسلهای فعال متعددی وجود دارد. گسلهای زاگرس به عنوان یکی از فعالترین سیستمهای گسلی ایران شناخته میشوند که موجب وقوع زلزلههای بزرگ در این منطقه شدهاند. زلزلهی سرپل ذهاب در سال ۱۳۹۶ یکی از زلزلههای مهم این منطقه بود که خسارات جدی به همراه داشت.
مرکز ایران:هرچند مناطق مرکزی ایران نسبت به مناطق دیگر کمتر زلزلهخیز هستند، اما گسلهای فعالی مانند گسل کاشان و گسل اردکان وجود دارند که وقوع زلزلههای محلی را امکانپذیر میکنند. این مناطق به دلیل قرار گرفتن در نزدیکی کویرهای مرکزی ایران، معمولاً کمتر تحت تأثیر زلزلههای شدید قرار میگیرند، اما نباید احتمال وقوع زلزله در این مناطق را نادیده گرفت.
به طور کلی، ایران به دلیل وجود گسلهای فعال متعدد در معرض زلزلههای شدید قرار دارد. این امر ضرورت توجه به اصول مهندسی زلزله و مقاومسازی سازهها را دوچندان میکند. آگاهی از نقاط زلزلهخیز و انجام اقدامات پیشگیرانه میتواند به کاهش خسارات جانی و مالی ناشی از این پدیدهی طبیعی کمک شایانی نماید